ប្រសិនបើចិត្តរបស់មនុស្សមានភាពជាសត្រូវនឹងព្រះជាម្ចាស់ តើធ្វើម្ដេចមនុស្សអាចកោតខ្លាចព្រះជាម្ចាស់ ហើយគេចចេញពីសេចក្ដីអាក្រក់បាន?
ដោយសារមនុស្សសព្វថ្ងៃគ្មានភាពជាមនុស្សដូចជាលោកយ៉ូប តើអ្វីជាសារជាតិនៃចរិតលក្ខណៈរបស់ពួកគេ និងឥរិយាបទរបស់ពួកគេចំពោះព្រះជាម្ចាស់? តើពួកគេកោតខ្លាចព្រះជាម្ចាស់ដែរទេ? តើពួកគេគេចចេញពីសេចក្ដីអាក្រក់ដែរទេ? អស់អ្នកដែលមិនកោតខ្លាចព្រះជាម្ចាស់ ឬគេចចេញពីសេចក្ដីអាក្រក់ អាចហៅដោយសង្ខេបត្រឹមពាក្យបីម៉ាត់គឺ «សត្រូវរបស់ព្រះជាម្ចាស់»។ អ្នករាល់គ្នាតែងនិយាយពាក្យបីម៉ាត់នេះ ប៉ុន្តែ អ្នករាល់គ្នាមិនធ្លាប់បានដឹងអំពីអត្ថន័យពិតនៃពាក្យនេះទេ។ ពាក្យថា «សត្រូវរបស់ព្រះជាម្ចាស់» មានន័យថា៖ ពាក្យទាំងនេះពុំមែនចង់បានន័យថា ព្រះជាម្ចាស់ រាប់មនុស្សទុកជាខ្មាំងសត្រូវទេ ប៉ុន្តែមនុស្សចាត់ទុកព្រះជាម្ចាស់ជាខ្មាំងសត្រូវ។ ទីមួយ នៅពេលដែលមនុស្សចាប់ផ្ដើមជឿលើព្រះជាម្ចាស់ តើក្នុងចំណោមពួកគេ ម្នាក់ណាដែលគ្មានគោលដៅ គោលបំណង និងមហិច្ឆតាផ្ទាល់ខ្លួននោះ? ទោះបីជាមនុស្សមួយចំណែក ជឿលើអត្ថិភាពរបស់ព្រះជាម្ចាស់ និងបានឃើញអត្ថិភាពរបស់ព្រះជាម្ចាស់ ជំនឿរបស់គេលើព្រះជាម្ចាស់ នៅតែមានការជំរុញចិត្តទាំងនោះ ហើយគោលបំណង ចុងក្រោយរបស់ពួកគេក្នុងការជឿលើព្រះជាម្ចាស់ គឺដើម្បីទទួលបាននូវព្រះពររបស់ព្រះអង្គ និងរបស់ដែលពួកគេចង់បាន។ នៅក្នុងបទពិសោធន៍ជីវិតរបស់មនុស្ស ពួកគេរមែងគិតតែអំពីខ្លួនអ្នកថា ខ្ញុំបានលះបង់គ្រួសារ និងអាជីពការងាររបស់ខ្ញុំថ្វាយព្រះជាម្ចាស់ ហើយតើព្រះអង្គបានប្រទានអ្វីខ្លះដល់ខ្ញុំវិញ? ខ្ញុំត្រូវតែបូកបញ្ចូល និងបញ្ជាក់ពីរឿងនេះ តើថ្មីៗនេះខ្ញុំបានទទួលព្រះពរដែរឬទេ? ក្នុង មួយរយៈពេលនេះ ខ្ញុំបានថ្វាយតង្វាយច្រើនណាស់ ខ្ញុំរត់ហើយរត់ទៀត ហើយទ្រាំរងទុក្ខវេទនា ច្រើនណាស់ តើព្រះជាម្ចាស់បានប្រទាននូវសេចក្ដីសន្យាដល់ខ្ញុំ ជាការតបស្នងដែរទេ? តើព្រះអង្គនឹងចាំពីទង្វើល្អរបស់ខ្ញុំដែរឬទេ? តើទីបញ្ចប់របស់ខ្ញុំនឹងទៅជាយ៉ាងណា? តើខ្ញុំអាចទទួលព្រះពររបស់ព្រះជាម្ចាស់ដែរឬទេ?... មនុស្សគ្រប់រូបរមែងធ្វើការផ្សព្វផ្សាយបែបនេះក្នុងចិត្តរបស់គេជានិច្ច ហើយពួកគេទាមទារពីព្រះជាម្ចាស់ នូវការទាមទារដែលផ្ដល់ផលចំពោះគោលបំណង មហិច្ឆតា និងផ្នត់គំនិតអន្តរការណ៍។ មានន័យថា នៅក្នុងចិត្តរបស់មនុស្ស គេតែងតែសាកល្បងព្រះជាម្ចាស់ តែងតែងប្រឌិតផែនការអំពីព្រះជាម្ចាស់ តែងតែជជែកយកលេសសម្រាប់ទីបញ្ចប់របស់គេ រៀងៗ ខ្លួនជាមួយនឹងព្រះជាម្ចាស់ និងព្យាយាមដកស្រង់ការថ្លែងព្រះបន្ទូលពីព្រះជាម្ចាស់ ទាំងមើលឃើញ ឬមិនឃើញថា ព្រះជាម្ចាស់អាចប្រទានអ្វីដែលគេចង់បាននោះឡើយ។ នៅក្នុងពេលដែលមនុស្ស កំពុងព្យាយាមឲ្យបានព្រះជាម្ចាស់នោះ គេមិនចាត់ទុកព្រះជាម្ចាស់ គឺជាព្រះជាម្ចាស់នោះឡើយ។ មនុស្សតែងតែព្យាយាមចរចាជាមួយព្រះជាម្ចាស់ ទាមទារពីទ្រង់ឥតឈប់ឈរ ហើយដាក់សម្ពាធលើទ្រង់គ្រប់ជំហាន បន្ទាប់ពីទ្រង់ប្រទានឲ្យមួយ គេមិនស្កប់ គេព្យាយាមចង់បានដប់បន្ថែម។ ខណៈដែលកំពុងចរចាជាមួយព្រះជាម្ចាស់ មនុស្សក៏ប្រកែកជាមួយនឹងព្រះអង្គដែរ ហើយថែមទាំងមានមនុស្សខ្លះទៅជាខ្សោយ អសកម្ម និងធ្វេសប្រហែលក្នុងកិច្ចការរបស់គេ និងពោរពេញដោយការត្អូញត្អែរអំពីព្រះជាម្ចាស់ជានិច្ច នៅពេលដែលការល្បងលកើតឡើងលើពួកគេ ឬនៅពេលដែលពួកគេរកឃើញថា ពួកគេផ្ទាល់ស្ថិតក្នុងស្ថានភាពជាក់លាក់មួយចំនួន។ ចាប់តាំងពីពេលដែលមនុស្សចាប់ផ្ដើមជឿលើព្រះជាម្ចាស់ជាលើកដំបូង គេបានចាត់ទុកព្រះជាម្ចាស់ជាកន្ដ្រកផ្លែឈើមួយ ជាកាំបិតទាហានស្វីស ហើយចាត់ទុកខ្លួនជាម្ចាស់បំណុលធំបំផុតរបស់ព្រះជាម្ចាស់ ដូចជាកំពុងព្យាយាមយកព្រះពរ និងសេចក្ដីសន្យាពីព្រះជាម្ចាស់ ទុកជាសិទ្ធិទទួលមរតក និងកាតព្វកិច្ចរបស់គេ ខណៈដែលទំនួលខុសត្រូវរបស់ព្រះជាម្ចាស់ គឺការពារ និងថែរក្សាមនុស្ស ហើយផ្គត់ផ្គង់គេ។ នេះជាការយល់ដឹងជាមូលដ្ឋាននៃ «ជំនឿលើព្រះជាម្ចាស់» របស់មនុស្សគ្រប់គ្នាដែលជឿលើព្រះជាម្ចាស់ ហើយនោះទើបជាការយល់ដឹងជ្រាលជ្រៅបំផុតអំពីទស្សនទាននៃជំនឿលើព្រះជាម្ចាស់។ ចាប់តាំងពីសារជាតិនៃធម្មជាតិរបស់មនុស្ស រហូតដល់ការដេញតាមការវិនិច្ឆ័យរបស់គេ គ្មានអ្វីដែលពាក់ព័ន្ធនឹងការកោតខ្លាចពីព្រះជាម្ចាស់នោះទេ។ គោលបំណងរបស់មនុស្សក្នុងការជឿលើព្រះជាម្ចាស់ មិនអាចមានអ្វីពាក់ព័ន្ធនឹងការថ្វាយបង្គំព្រះជាម្ចាស់នោះឡើយ។ មានន័យថា មនុស្សមិនធ្លាប់គិត ឬក៏យល់ថា ជំនឿលើព្រះជាម្ចាស់ តម្រូវឲ្យមានការកោតខ្លាច និងការថ្វាយបង្គំព្រះជាម្ចាស់ដែរ។ ទាក់ទងនឹងលក្ខខណ្ឌបែបនេះ សារជាតិរបស់មនុស្សស្ដែងចេញច្បាស់ណាស់។ តើសារជាតិនេះគឺជាអ្វី? សារជាតិនោះគឺ ដួងចិត្តរបស់មនុស្សកាចសាហាវ លាក់ទុកសេចក្ដីវៀចវេរ និងការបោកបញ្ឆោត ពុំស្រឡាញ់ភាពត្រឹមត្រូវ និងសេចក្ដីសុចរិត និងសេចក្ដីដែល វិជ្ជមាន ព្រមទាំងថោកទាប ហើយលោភលន់ផង។ ចិត្តរបស់មនុស្សមិនអាចប្រកៀកនឹងព្រះជាម្ចាស់ជាងនេះទៀតទេ មនុស្សមិនបានថ្វាយចិត្តនេះដល់ព្រះជាម្ចាស់ទាល់តែសោះ។ ព្រះជាម្ចាស់ពុំដែលទតឃើញដួងចិត្តពិតរបស់មនុស្ស ហើយមនុស្សក៏មិនធ្លាប់ថ្វាយបង្គំទ្រង់ដែរ។ ទោះបីជាព្រះជាម្ចាស់បង់ថ្លៃលោះធំធេងយ៉ាងណា ឬធ្វើការច្រើនយ៉ាងណា ឬប្រទានឲ្យមនុស្សច្រើនប៉ុនណា ក៏មនុស្សនៅតែងងឹតងងុល ហើយទីបំផុតគេក៏ព្រងើយកន្តើយនឹងរឿងទាំងអស់នេះដដែល។ មនុស្សមិនធ្លាប់ថ្វាយចិត្តរបស់គេដល់ព្រះជាម្ចាស់ទេ គេគ្រាន់តែចង់គិតពីចិត្តខ្លួនអ្នក ចង់ធ្វើការសម្រេចចិត្តផ្ទាល់ខ្លួនអ្នកប៉ុណ្ណោះ ហើយអត្ថន័យបង្កប់គឺ មនុស្សមិនចង់ដើរតាមផ្លូវនៃការកោតខ្លាចព្រះជាម្ចាស់ និងការគេចចេញពីសេចក្ដីអាក្រក់ ឬស្ដាប់តាមអធិបតេយ្យភាព និងការចាត់ចែងរបស់ព្រះជាម្ចាស់ ក៏មិនចង់ថ្វាយបង្គំព្រះជាម្ចាស់ ទុកជាព្រះជាម្ចាស់នោះដែរ។ នេះហើយគឺ ជាសភាពរបស់មនុស្សសព្វថ្ងៃ។ ពេលនេះ ចូរយើងក្រឡេកទៅមើលលោកយ៉ូបម្ដងទៀត។ ដំបូងបង្អស់ តើលោកចរចាជាមួយព្រះជាម្ចាស់ទេ? តើលោកមានចេតនាលាក់កំបាំងក្នុងការប្រកាន់ខ្ជាប់ តាមផ្លូវនៃការកោតខ្លាចព្រះជាម្ចាស់ និងការគេចចេញពីសេចក្ដីអាក្រក់ទេ? នៅវេលានោះ តើព្រះជាម្ចាស់មានព្រះបន្ទូលប្រាប់នរណាម្នាក់ពីទីបញ្ចប់ដែលត្រូវមកដល់ទេ? នៅវេលានោះ ព្រះជាម្ចាស់ពុំបានសន្យាជាមួយនរណាម្នាក់អំពីទីបញ្ចប់ទេ រីឯការដែលលោកយ៉ូបអាចកោតខ្លាចព្រះជាម្ចាស់ ហើយអាចគេចចេញពីសេចក្ដីអាក្រក់ គឺផ្ទុយទៅនឹងព្រឹត្តិការណ៍ជុំវិញរឿងនេះ។ តើមនុស្សសព្វថ្ងៃធ្វើបានដូចលោកយ៉ូបទេ? មានភាពខុសគ្នាច្រើនខ្លាំងណាស់ ពួកគេនៅក្នុងសម្ព័ន្ធផ្សេង។ ទោះបីជាលោកយ៉ូបគ្មានចំណេះដឹងច្រើនអំពីព្រះជាម្ចាស់ ក៏លោកបានថ្វាយចិត្តរបស់លោកដល់ព្រះជាម្ចាស់ ហើយវាក៏ជាកម្មសិទ្ធរបស់ព្រះជាម្ចាស់ដែរ។ លោកមិនដែលចរចាជាមួយព្រះជាម្ចាស់ទេ ហើយក៏មិនដែលមានក្ដីប្រាថ្នា ឬការទាមទារហួសប្រមាណពីព្រះជាម្ចាស់ដែរ ផ្ទុយទៅវិញ លោកជឿថា «ព្រះយេហូវ៉ាបានប្រទានឲ្យ ហើយព្រះយេហូវ៉ាក៏ដកយកទៅវិញដែរ»។ នេះគឺជាអ្វីដែលលោកបានឃើញ និងបានទទួលពីការរក្សាសុពលភាពតាមផ្លូវនៃការកោតខ្លាចព្រះជាម្ចាស់ និងការគេចចេញពីសេចក្ដីអាក្រក់ ក្នុងរយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំដែលលោកនៅរស់។ ដូចគ្នានេះដែរ លោកក៏បានទទួលលទ្ធផលដែលត្រូវបានអះអាងនៅក្នុងពាក្យថា «យើងទទួលសេចក្ដីល្អពីព្រះហស្តព្រះជាម្ចាស់បាន ម្ដេចក៏យើងទទួលសេចក្ដីអាក្រក់មិនបាន?» ប្រយោគទាំងពីរនេះជាអ្វីដែលលោកបានឃើញ និងចាប់ផ្ដើមដឹងថាជាលទ្ធផលនៃឥរិយាបទស្ដាប់បង្គាប់របស់លោកចំពោះព្រះជាម្ចាស់ ក្នុងបទពិសោធន៍ជីវិតរបស់គាត់ ហើយសេចក្ដីទាំងនេះក៏ជាសាស្ត្រាវុធដ៏មានអនុភាពបំផុត ដែលធ្វើឲ្យលោកបានឈ្នះក្នុងគ្រាដែលត្រូវសេចក្ដីល្បួងរបស់សាតាំង ហើយសេចក្ដីទាំងនេះក៏ជាគ្រឹះនៃការដែលគាត់ឈរមាំក្នុងទីបន្ទាល់របស់គាត់ចំពោះព្រះជាម្ចាស់ដែរ។ ត្រង់ចំណុចនេះ តើអ្នកមាននឹកស្រមៃថា លោកយ៉ូបគឺជាមនុស្សម្នាក់គួរឲ្យស្រឡាញ់ទេ? តើអ្នករាល់គ្នាសង្ឃឹមចង់ក្លាយជាមនុស្សបែបនេះទេ? តើអ្នករាល់គ្នាភ័យខ្លាចការឆ្លងកាត់ការល្បួងរបស់សាតាំងទេ? តើអ្នករាល់គ្នាតាំងចិត្តអធិដ្ឋានទូលសុំព្រះជាម្ចាស់ ឲ្យដាក់អ្នករាល់គ្នាទៅក្នុងការល្បងលដូចលោកយ៉ូបទេ? គ្មានអ្វីត្រូវសង្ស័យនោះទេ មនុស្សភាគច្រើនមុខជាមិនហ៊ានអធិដ្ឋានទូលសុំសេចក្ដីបែបនេះឡើយ។ ដូច្នេះ ច្បាស់ណាស់ថា ជំនឿរបស់អ្នករាល់គ្នាតូចគួរឲ្យអាណិតតែម្ដង ធៀបទៅនឹងលោកយ៉ូប ជំនឿរបស់អ្នករាល់គ្នា គឺមិនសមនឹងយកមកនិយាយតែម្ដង។ អ្នករាល់គ្នាជាសត្រូវរបស់ព្រះជាម្ចាស់ អ្នកមិនកោតខ្លាចព្រះជាម្ចាស់ អ្នកមិនអាចឈរមាំក្នុងទីបន្ទាល់របស់អ្នកអំពីព្រះជាម្ចាស់ ហើយអ្នក ក៏មិនអាចយកឈ្នះលើការវាយប្រហារ ការចោទប្រកាន់ និងការល្បួងរបស់សាតាំងនោះដែរ។ តើអ្វីខ្លះដែលធ្វើឲ្យអ្នករាល់គ្នាមានលក្ខណៈសម្បត្តិគ្រប់គ្រាន់នឹងទទួលនូវ សេចក្ដីសន្យារបស់ព្រះជាម្ចាស់? បន្ទាប់ពីបានស្ដាប់រឿងរបស់លោកយ៉ូប និងយល់ពីចេតនារបស់ព្រះជាម្ចាស់ ក្នុងការសង្គ្រោះមនុស្ស និងយល់ពីអត្ថន័យនៃការសង្គ្រោះមនុស្ស តើពេលនេះអ្នករាល់គ្នាមានជំនឿនឹងទទួលយកនូវការល្បងលដូចលោកយ៉ូបដែរឬទេ? តើអ្នកមិនគួរមានការតាំងចិត្តតិចតួច ដើម្បីអនុញ្ញាតឲ្យខ្លួនអ្នកដើរតាមផ្លូវនៃការកោតខ្លាចព្រះជាម្ចាស់ និងការគេចចេញពីសេចក្ដីអាក្រក់ទេឬ?
(«កិច្ចការរបស់ព្រះជាម្ចាស់ និស្ស័យរបស់ព្រះជាម្ចាស់ និងព្រះជាម្ចាស់ផ្ទាល់ព្រះអង្គ II» នៃសៀវភៅ «ព្រះបន្ទូល» ភាគ២៖ អំពីការស្គាល់ព្រះជាម្ចាស់)
គ្រោះមហន្តរាយផ្សេងៗបានធ្លាក់ចុះ សំឡេងរោទិ៍នៃថ្ងៃចុងក្រោយបានបន្លឺឡើង ហើយទំនាយនៃការយាងមករបស់ព្រះអម្ចាស់ត្រូវបានសម្រេច។ តើអ្នកចង់ស្វាគមន៍ព្រះអម្ចាស់ជាមួយក្រុមគ្រួសាររបស់អ្នក ហើយទទួលបានឱកាសត្រូវបានការពារដោយព្រះទេ?